Ülkemiz şartlarında gerek hayvan sağlığı gerekse işletmelerin karlılık ve devamlılığını belirleyen en önemli unsurların başında; kaba yem temini ve yönetimi gelmektedir.
Özellikle son yıllarda kaba yem maliyetleri, ciddi anlamda artış göstermektedir. İşletme giderlerinin önemli kısmını oluşturan bu maliyet artışını yönetmek, iyi bir planlama ve satın alma stratejisi oluşturmayı işletmeler için zorunlu kılmaktadır. Bu planlamayı yaparken işletme ihtiyaçlarının doğru tespit edilmesi, temin edilecek kaba yem kalite kriterlerinin oluşturulması, temin zamanlarının planlanması en uygun maliyet ile en kaliteli kaba yem stokunu oluşturmamızı temin edecektir.
Pratikte süt sığırlarının sindirim faaliyetlerini sorunsuz olarak sürdürebilmeleri için günlük olarak canlı ağırlıklarının % 1 i kadar iyi kaliteli kaba yem (kuru yonca otu, kuru yulaf otu, arpa kuru otu vb.) tüketmeleri gerekmektedir. Bahsi geçen bu kuru otların temini, genellikle ilkbahar ve yaz aylarında yapılabilmektedir ve bu dönemde en uygun maliyet ile alınabilir. Kuru ot miktarı, damızlık niteliğindeki her bir sığır için yıllık 2,25-2,5 ton olarak hesaplanabilir.
Yine yaz döneminde iyi, kaliteli mısır silajı (min %30 KM, min % 25 nişasta) stoklanması da önemlidir. Mısır silajı alımı yapılırken biçim öncesi tarlada ürünü görmek, doğru hasat zamanını tespit etmek, uygun araç ve ekipman ile koçandaki dane bütünlüğünü bozacak şekilde işletmeye sevk etmek ve mümkün olan en kısa zamanda iyice sıkıştırarak silomuzu kapatmak çok önemlidir. Mısır silajı için de yıllık damızlık hayvan başına en az 8 ton silaj stoğu yapmamız gereklidir. İyi kalitede ve yeterli miktarda hazırladığımız mısır silajı, hayvanların günlük beslenmesinde kullanmak zorunda kalabileceğimiz ilave tahıl (mısır, arpa vb.) oranını azaltacağından maliyetlerimizi aşağıya çekecektir.
Son yıllarda gerek kurutma kayıplarını engellemek, gerekse otların kurutulmasının mümkün olmadığı hava şartlarını engellemek için yonca, arpa, tritikale vb. kuru otlar, kuru ot yapılmak yerine silaj olarak da değerlendirilebilmektedir. Birçok bölgede farklı ot türlerinin başarılı olarak silolanma imkânı vardır. Genel anlamda ot silajı olarak da adlandırabileceğimiz bu silajların hayvan beslemede önemi büyüktür. Minimum % 40 madde içerecek şekilde silolanmış bu ot çeşitleri de gerek süt sığırların gerekse düve ve danaların beslenmesinde başarılı şekilde kullanılabilmektedir. Ot silajları yapılırken gerekli inokulant ve katkıların kullanılması da silaj kalitesinin artırılmasında oldukça önemlidir.
Yukarıda başlıklar halinde değindiğimiz kaba yemler ile ilgili gerekli depolama silo alanlarının oluşturulması, kaba yemlerin kuru bir yerde stoklanması ve silaj çukurlarının işletme ihtiyaçlarına uygun ve yeterli olarak hazırlanması da önemlidir.
Doğru olarak planlanmış kaba yem temini ve yönetimi, işletmemizde gereksiz maliyetlerin oluşmasını engelleyecek ve hazırlamış olduğumuz rasyonun 1 kg kuru maddesinden elde edeceğimiz süt miktarını arttırarak işletme karlılığını ve devamlılığını mümkün kılacaktır.
