IMPAQT PROJESİ (Intelligent Management Systems for Multi-trophic Aquaculture)
IMTA yetiştiricilik modelinin yürütülmesi, akıllı sistemler ve geliştirilen yeni teknolojiler (otonom izleme sistemleri, veri analitikleri, algoritmalar yoluyla, karar ağaçları, makine öğrenmesi, yapay zeka, görüntü analizi, nesnelerin interneti, uzaktan algılama izleme teknolojileri, akıllı mobil cihaz uygulamaları, veri toplayıcıları, veri aktarıcıları, elektrik kontrol ve yönetim sistemleri, canlılara takılan ve refahını izleyen çipler gibi) ile entegrasyon sağlanarak mümkündür.
IMTA ve Akıllı Yönetim Sistemi
Çamlı Yem ve Besicilik, Yaşar Holding’e bağlı tarım ve hayvancılık grubunu temsil eden bir şirketi olarak Çeşme Ildırı Koyu’ndaki tesisimizin kapasitesi ile 2018 yılında AB Araştırma Altyapılarını Destekleme Programı UFUK 2020 tarafından desteklenen, IMPAQT (Intelligent Management Systems for Multi-trofic Aquaculture) isimli projeye ortak olarak katılıp İş Paketi Lideri olarak görev almıştır. Bu sayede, sürdürülebilirlik odaklı alternatif akvakültür modelleri için geliştirilecek akıllı yönetim sistemi (Intelligent Management Systems; IMS) hakkında yapmakta olduğu ArGe çalışmalarını güçlendirerek sürdürmektedir. Ağustos 2020 ayında sonlanacak olan projede, IMTA (Entegre Multitrofik Akvakültür) modeline güncel teknolojilerin uyarlanması ile bazı yeni teknolojilerin geliştirilmesi yoluyla üretim verimliliğinin ve çeşitliliğinin arttırılması, gıda güvenliği analizlerinin yeni metodlarla yapılabilmesi, çevresel ve sosyoekonomik sürdürülebilirlik yönünde güçlü ve etkin bir ilerleme sağlanması hedeflenmektedir.
IMTA (Entegre Multitrofik akuaakültür) NEDİR?
IMTA (Integrated Multitrophic Aquaculture, IMTA), akvakültürün hem ekolojik hem de ekonomik açıdan sürdürülebilirliğinin gelişimi için gelecek vaat eden bir çözüm yolu olarak kabul edilmektedir.
IMTA üretimi, balık yetiştiriciliği gibi ortama dışarıdan verilecek yemlerle yürütülen faaliyetlere, ortamdaki organik maddelerin çözünmüş veya partikül fraksiyonlarını filtre ederek özümseyebilen bazı türlerin (Filtre Edici Türler), yetiştirilme faaliyetlerinin bütünleştirilmesi olarak tasarlanmış sistemlerle yürütülebilmektedir. Filtre edici türler, balıkların metabolik atıkları ve yemlere bağlı olarak, ortamda atış gösteren organik ve inorganik maddeleri kısmen doğrudan kısmen de bu maddeleri kullanarak artan fitoplankton biyokütlesinden, besin olarak yararlanırlar. Sözgelimi organik kökenli metabolik atık veya yem artıkları, su içerisinde hızla biyojeokimyasal süreçlere tabi olarak önemli miktarda inorganik besin tuzu (nitrat, ammonia, fosfat tuzları) artışına neden olurlar. Bu inorganik tuzlar fotosentetik bitkisel organizmalarca kullanılarak tekrar organik biyokütleye dönüşürler. Bunlar başlıca mikro ve makro alglerdir ve genelde yaygın olarak fitoplankton ve deniz yosunu olarak bilinirler. Bu bitkisel canlılar, “Filtre Edici” birincil üreticiler olarak nitelenirler. Bunlardan makroalglerin (=deniz yosunları) kütlesel üretimi uygun bir sistem ile sağlandığı takdirde, balık üretimi yapılan alana yayılan organik atığın önemli bir kısmı hızla geri dönüştürülebilecektir. Yine aynı şekilde biyokütleleri artmış olan fitoplankton ve partikül organik maddeler de, “Filtre Edici” ikincil üreticiler, yani su kolonu veya deniz tabanındaki canlı cansız organik partikül maddeyi filtre ederek gıda olarak kullanan, kabuklu yumuşakçalar (=midye, istridye, vb.) veya holoturoidler (=deniz hıyarı veya patlıcanı) tarafından tüketilmektedir. Bu ikincil türlerin üretim faaliyeti de uygun bir sistemle, balık üretimi yapılan alan ve çevresine yayılan organik atıkların önemli bir bölümü daha geri dönüştürülebilecektir.
Sonuç olarak, balık yetiştiriciliği faaliyetinden kaynaklanan atık miktarının çok önemli bir bölümü doğal süreçlerden yararlanılarak geri dönüştürülmüş olacak ve seçilen filtre edici türlerin pazarlanabilir ve ticari değere sahip olması sayesinde, artı değer de yaratılmış olacaktır. Bu tip bir entegre tasarım nihai olarak akvakültür faaliyetlerinin, ürün çeşitliliği ile ekonomik ve atıkların minimizasyonu ile de ekolojik performasını artıracaktır.
IMPAQT’ın AMACI NEDİR?
IMPAQT’ın amacı, kültür balıkçılığını sürdürülebilir kılmak için üretim alanında çevresel etkilerin minimizasyonu ile üretimi çeşitlendirerek artırılmasını sağlayabilecek, çok amaçlı ve çok fonksiyonlu bir yönetim platformu geliştirmek ve kullanılır hale getirmektir. Bu platform bünyesinde, balık üretim faaliyetlerinin çevre ile ekosistem düzeyinde nasıl etkileşimde bulunduğuna dair açıklayıcı ve net uzamsal bilgileri bir zaman serisi olarak veren ileri bir IMTA modeli tasarlanmaktadır. Bu modeli, hem üreticiler, hem de yetkili otoriteler planlama ve karar alma süreçlerinde bir karar destek aracı olarak kullanılabilecektir.
IMPAQT’ın, bir IMTA tesisi ölçeğinde çalışan, analitik ve karar destek işlevlerine sahip bir entegre yönetim sistemi geliştirilmesi yoluyla, tesis yöneticilerine üretim planlama ve izleme için gereksinecekleri önemli yetenekler kazandırma hedefi bulunmaktadır. Ayrıca, geliştirilen erken uyarı sistemi ve yönlendirici önermeler sağlanması sayesinde de, yetiştirilen hayvan sağlık ve refahları daha etkin izlenerek ve yönetilerek üretimin optimizasyonu sağlanabilecektir. Diğer yandan, yeni türlerin piyasaya sunulması ile karlılığın arttırılması olanağı sağlanmış olacaktır. Çevresel verilerin gerçek zamanlı izlenmesi ile gerektiğinde önleyici operasyonel kararları zaman kaybetmeden almayı mümkün kılacaktır. Bu yönetim sistemi geleceğin açık okyanuslarında insansız ya da minimum insan kaynağı kullanılarak yönetilen, temiz enerji kullanan, uzaktan yönetilen üretim tesislerinin öncü modeli olmaya adaydır.
IMPAQT ayrıca akuakültür endüstrisinde bir paradigma değişikliği yaratarak, Avrupa ölçeğinde IMTA’nın hem daha doğa dostu, hem daha verimli hem de yüksek kazançlı, sürdürülebilir bir stratejik yaklaşım olduğunu ispat etmeyi amaçlamaktadır. Ekosistem servisleri ve döngüsel ekonomi ilkeleri baz alınarak bütünsel bir bakış açısıyla ideal, sürdürülebilir IMTA gelişimini göstererek tanıtmak hedeflenmiştir.
Projede yer alan 5 farklı pilot işletmede (İrlanda; deniz offshore ve tatlı su, Hollanda; deniz offshore, İskoçya, Birleşik Krallık; deniz offshore, Türkiye; deniz offshore, Çin; deniz inshore), IMTA türleri, üretim sistemi konfigürasyonları ve coğrafi lokasyonları açısından farklılıklar ile değerlendirilecek, büyüme parametreleri, çevresel etkilerin minimize edilmesi, sisteme adapte edilen sensörlerin performansları, veri toplayıcılar ve aktarıcıların ve temiz enerji sistemlerinin etkinliği, güç yönetim ve dağıtımının verimliliği, geliştirilen sensörlerin sahadaki verimlilikleri, akıllı yönetim sisteminin yetkinliği, bütün akıllı teknolojilerin, su altı görüntüleme sistemlerinin ürettiği analitiklerin işlevselliği gibi bir çok konu bir arada değerlendirilip, varsa geliştirilmesi gereken yönler tespit edilerek entegre bir model ortaya koyulacaktır.
ÇAMLI YEM VE BESİCİLİK A.Ş.’NİN ROLÜ
Çamlı Yem ve Besicilik A.Ş. bünyesinde kurulan pilot tesis, IMTA modeli olarak Levrek balığı (D. labrax), Midye (M.galloprovincialis) ve Deniz yosunu (U. rigida) üretim sistemleri entegre edilerek alanda mevcut akıntı sistemine göre yerleştirilmiştir. Bu tesise, geliştirilen izleme ve veri teknolojileri adapte edilmiştir. Su kalitesi izleme sistemleri, sensörler ve üretim verileri, tasarlanan veri toplayıcıları ile Akıllı Yönetim Sistemine (Intelligent Management Systems) aktarılarak algoritmalar yardımıyla analiz edilmekte ve analiz sonuçları hakkında operatörler bilgilendirilerek, doğru kararlar alması ve üretim optimasyonu sağlanması hedefi doğrultusunda çalışılmaktadır. Ayrıca su altı kameraları görüntü analizleri yaparak, stoklanan hayvanların sağlığı, refahı konusunda yönetsel geri bildirim vermektedir. Aynı şekilde, alınan ilgili veriler ile çevresel etkilerin değerlendirilmesine yönelik modellerin çalıştırılmasını sağlanarak, bu etkilerin önlenmesi veya asgari düzeyde tutulmasına yönelik yönetsel geri bildirimde verebilmektedir. Tüm bunlara ek olarak, IMPAQT gıda güvenliği analizlerinin daha farklı ve daha hızlı analiz metodları ile doğrulanabileceği yeni yöntemleri geliştirip test etmektedir. Ayrıca deniz ortamında çalışabilen yeni nitrat sensörü ile canlı üzerine monte edilebilen ve biyolojik parametreleri ölçümleyerek dijital ortama aktarabilen sensörlerin geliştirilip validasyonunun gerçekleştirilmiştir.
Böylelikle başta üreticiler olmak üzere, üretimi ve çevreyi denetleyen otoriteler ve en önemlisi de tüketiciler, ürün ve çevre kalitesi ile sağlığı hakkında en kapsamlı ve doğru bilgilere erişebilecek ve bu sayede maksimum katkı ve fayda sağlayacak sürdürülebilir bir sistem yaklaşımı ve yeni ürün ve iş alanları oluşturan bir yetiştiricilik modeli test edilmiş ve geliştirilmiş olacaktır.
Ülkemizde deniz yosunlarının gerçek potansiyeli araştırılmış ancak henüz endüstriyel kullanıma katılmamıştır. Avrupa ise bu alanda bizden ileri ancak Uzakdoğu’dan daha geridedir. Proje çıktıları midye, deniz yosunu, deniz kestanesi, deniz hıyarı gibi, diğer deniz ve tatlı su türlerinin balık yetiştiriciliği ile birlikte entegre edilerek ekonomiye katılabilir olduğunun değerlendirilmesine de olanak sağlayacaktır. Çıktılar bir yandan bu amaca hizmet ederken, diğer yandan da yeni teknolojik gelişimlerle ortaya çıkan, teknik izleme ve yönetim sistemlerden akuakültür endüstrisinde yararlanılmasının önü açılacak ve çağı yakalayarak üreticilere tam ve eksiksiz bir endüstriyel performans sağlayabildikleri bir “İyi Yönetim Uygulamaları” (Good Management Practices; GMP), tasarımı sunulacaktır.
Sosyo ekonomik faydalarının arasında yeni iş gücü ve besin kaynakları ile iş alanları doğurması lokal ve bölgesel kalkınmaya hizmet etmekle birlikte, IMTA, projede geliştirilen teknolojiler ve bunların kullanımı, IMPAQT platformunun kullanımı ile ilgili bir eğitim modülü de bulunmaktadır. Bu modül bu alanda kendisini geliştirmek isteyen insan kaynaklarına hizmet etmek üzere tasarlanmıştır.
IMPAQT PROJESİ KAPSAMINDA KATKI AMAÇLANAN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİ
IMPAQT projesinin tasarlanması aşamasında, aşağıda listelenen Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine katkı sağlanması ilkesi benimsenmiş ve uygulanmıştır.
IMPAQT Projesi, ortak hedef ve amaçları bulanan diğer bazı projeler ile birlikte (GAIN ve iFiSHIENCi) genel katılıma açık bir online workshop düzenlemiştir. Akuakültür odaklı bu 3 proje hakkında katılımcılara bilgiler verilmiştir. Bu bilgilere aşağıdaki linkden ulaşılabilir;
http://ifishienci.eu/horizon4aquaculture/
IMPAQT Projesi 2018 yılında, ETSI IoTWeek’e ve Aquaculture Europe 2020’ye katılarak bilgi sunumu ve tanıtım faaliyetleri yürütmüştür.
IMPAQT PROJESİ ORTAKLARI:
PROJE WEB SAYFASI;
SOSYAL MEDYA ;
http://twitter.com/impaqtproject
http://linkedin.com/company/impaqt-project
https://www.youtube.com/channel/UCx7dgtON1sS2rQbau19DS7w
Bu Proje Avrupa Birliğinin Horizon 2020 araştırma ve inovasyon programı tarafından 774109 nolu sözleşme ile desteklenmektedir.
